प्रोस्टेट म्हणजे काय? प्रोस्टेट ग्रंथी बद्दल संपूर्ण माहिती प्रोस्टेट ही पुरुष प्रजनन प्रणालीतील एक लहान परंतु महत्त्वाची ग्रंथी आहे. प्रोस्टेट म्हणजे काय? (What is Prostate in Marathi?) ही पुरुष प्रजनन प्रणालीतील एक लहान ग्रंथी आहे. ती अंदाजे अक्रोडाच्या आकाराची असते आणि मूत्राशयाच्या खाली आणि गुदाशयाच्या समोर असते. प्रोस्टेट ग्रंथी मूत्रमार्गाभोवती असते, ही नळी मूत्राशयातून मूत्र आणि प्रजनन प्रणालीतील वीर्य लिंगाद्वारे शरीराबाहेर वाहून नेते. प्रोस्टेट ग्रंथीचे महत्त्व प्रोस्टेटची प्राथमिक भूमिका म्हणजे एक द्रव तयार करणे जे वृषणातील शुक्राणू पेशी आणि इतर ग्रंथींमधील द्रव्यांसह वीर्य बनवते. हे प्रोस्टेटिक द्रव किंचित अल्कधर्मी आहे आणि शुक्राणूंचे पोषण आणि संरक्षण करण्यास मदत करते, ज्यामुळे शुक्राणूंची गतिशीलता आणि टिकून राहण्यास मदत होते. ते स्त्री प्रजनन मार्गातून प्रवास करतात. प्रजनन कार्याव्यतिरिक्त, प्रोस्टेट मूत्र नियंत्रणात देखील भूमिका बजावते. त्यात स्नायू ऊती असतात जे मूत्रमार्गाभोवती आकुंचन पावून आणि आराम करून मूत्र प्रवाहाचे नियमन करण्यास मदत करतात. या दुहेरी भूमिकेमुळे प्रोस्टेट पुरुषांमध्ये पुनरुत्पादक आणि मूत्र आरोग्यासाठी एक आवश्यक ग्रंथी बनते. प्रोस्टेट ग्रंथीचे कार्य (Function of Prostate in Marathi) पुरुषाच्या पुनरुत्पादक यंत्रणेत भूमिका प्रोस्टेट ग्रंथीमुळे तुमच्या वीर्यामध्ये अतिरिक्त द्रवपदार्थ निर्माण होतो. स्खलन हा एक पांढरा-राखाडी रंगाचा द्रव आहे जो तुम्ही कामोत्तेजनादरम्यान तुमच्या लिंगातून बाहेर पडतो. या द्रवात एंजाइम, झिंक आणि सायट्रिक आम्ल असते, जे शुक्राणू पेशींना पोषण देण्यास आणि तुमच्या मूत्रमार्गाला वंगण घालण्यास मदत करतात. मूत्रमार्ग ही एक नळी आहे ज्याद्वारे तुमच्या शरीरातून स्खलन आणि लघवी बाहेर पडते. जेव्हा तुम्ही कामोत्तेजना करता तेव्हा तुमच्या प्रोस्टेटचे स्नायू वीर्य मूत्रमार्गात आणि त्याद्वारे ढकलण्यास मदत करतात. वीर्य उत्पादन आणि शुक्रजंतूंचे संरक्षण प्रोस्टेटिक द्रवपदार्थात एंजाइम, प्रथिने आणि खनिजे असतात जे शुक्राणू पेशींना आधार देतात आणि त्यांचे संरक्षण करतात, त्यांची गतिशीलता आणि व्यवहार्यता वाढवतात. प्रोस्टेट वाढ (Benign Prostatic Hyperplasia – BPH) BPH म्हणजे प्रोस्टेट ग्रंथीचा कर्करोग नसलेला वाढलेला आजार. हा आजार वृद्ध पुरुषांमध्ये सामान्य आहे आणि मूत्रमार्गाच्या दाबामुळे विविध लघवीची लक्षणे दिसू शकतात. प्रोस्टेट कॅन्सर (Prostate Cancer) प्रोस्टेट कर्करोग हा प्रोस्टेटमध्ये सुरू होणाऱ्या पेशींची वाढ आहे. प्रोस्टेट ही एक लहान ग्रंथी आहे जी वीर्य तयार करण्यास मदत करते. ती मूत्राशयाच्या अगदी खाली आढळते. प्रोस्टेट हा पुरुष प्रजनन प्रणालीचा एक लहान भाग आहे. प्रोस्टेट कर्करोग हा कर्करोगाच्या सर्वात सामान्य प्रकारांपैकी एक आहे. प्रोस्टेट कर्करोग सहसा लवकर आढळतो आणि तो बऱ्याचदा हळूहळू वाढतो. प्रोस्टेट कर्करोग असलेले बहुतेक लोक बरे होतात. प्रोस्टेटाइटिस (Prostatitis) प्रोस्टेटायटीस ही प्रोस्टेट ग्रंथीची जळजळ आहे, जी तीव्र किंवा जुनाट असू शकते. ती बॅक्टेरियाच्या संसर्गामुळे होऊ शकते किंवा ओळखता येणारा संसर्गजन्य घटक नसतानाही होऊ शकते. प्रोस्टेटायटीसचे वेगवेगळे प्रकार आहेत: तीव्र बॅक्टेरियल प्रोस्टेटायटीस, क्रॉनिक बॅक्टेरियल प्रोस्टेटायटीस, क्रॉनिक प्रोस्टेटायटीस/क्रॉनिक पेल्विक पेन सिंड्रोम (सीपी/सीपीपीएस), लक्षणे नसलेला दाहक प्रोस्टेटायटीस.  प्रोस्टेट विकारांची लक्षणे (Symptoms of Prostate Problems in Marathi) प्रोस्टेट कर्करोगाची सुरुवातीला लक्षणे दिसू शकत नाहीत. बहुतेक प्रोस्टेट कर्करोग सुरुवातीच्या टप्प्यात आढळतात. याचा अर्थ असा की कर्करोग फक्त प्रोस्टेटमध्येच असतो. सुरुवातीच्या टप्प्यातील प्रोस्टेट कर्करोगात बहुतेकदा लक्षणे दिसत नाहीत. जेव्हा ते होतात तेव्हा सुरुवातीच्या टप्प्यातील प्रोस्टेट कर्करोगाची चिन्हे आणि लक्षणे यात समाविष्ट असू शकतात: लघवी करताना त्रास आणि वेदना वारंवार लघवीला जाण्याची गरज वीर्य किंवा लघवीत रक्ताचा समावेश जर प्रोस्टेट कर्करोग पसरला तर इतर लक्षणे देखील दिसू शकतात. शरीराच्या इतर भागात पसरणाऱ्या प्रोस्टेट कर्करोगाला मेटास्टॅटिक प्रोस्टेट कर्करोग म्हणतात. याला स्टेज ४ प्रोस्टेट कर्करोग किंवा अॅडव्हान्स्ड प्रोस्टेट कर्करोग असेही म्हटले जाऊ शकते. प्रगत प्रोस्टेट कर्करोगाच्या चिन्हे आणि लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट असू शकते: अपघाताने मूत्र गळती. पाठदुखी. हाडांचे दुखणे. इरेक्शन होण्यास अडचण येणे, ज्याला इरेक्टाइल डिसफंक्शन म्हणतात. खूप थकवा जाणवत आहे. प्रयत्न न करता वजन कमी करणे. हात किंवा पायांमध्ये अशक्तपणा. प्रोस्टेटसंबंधी चाचण्या आणि निदान (Diagnosis of Prostate Problems) प्रोस्टेटिक आजारांचे निदान करण्यासाठी क्लिनिकल मूल्यांकन, प्रयोगशाळेतील चाचण्या आणि इमेजिंग अभ्यासांचे संयोजन आवश्यक असते. प्रोस्टेटच्या आजारांचे निदान करण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या काही सामान्य चाचण्या खालील प्रमाणे आहेत: पीएसए रक्त चाचणी (PSA Test) एक रक्त चाचणी जी प्रोस्टेट ग्रंथीद्वारे तयार होणाऱ्या PSA या प्रथिनाची पातळी मोजते. डिजिटल रेक्टल एक्झाम (DRE Test) ही एक शारीरिक तपासणी आहे ज्यामध्ये डॉक्टर प्रोस्टेटचा आकार आणि पोत जाणून घेण्यासाठी गुदाशयात हातमोजे घातलेले, वंगण लावलेले बोट घालतो. प्रोस्टेट बायोप्सी एक प्रक्रिया ज्यामध्ये सूक्ष्म तपासणीसाठी सुई वापरून प्रोस्टेट ऊतींचे लहान नमुने काढले जातात.  प्रोस्टेट बायोप्सी प्रक्रियेचे काही प्रकार खालील प्रमाणे आहेत: ट्रान्सरेक्टल प्रोस्टेट बायोप्सी: ट्रान्सरेक्टल प्रोस्टेट बायोप्सी ही प्रोस्टेट टिश्यूचा नमुना घेण्याची प्रक्रिया आहे. यामध्ये गुदाशयाच्या भिंतीतून आणि प्रोस्टेटमध्ये सुई टाकली जाते. हा प्रोस्टेट बायोप्सीचा सर्वात सामान्य प्रकार आहे. या प्रक्रियेदरम्यान, एक आरोग्यसेवा व्यावसायिक मलाशयात एक पातळ प्रोब घालतो. प्रोब गुदाशयाचे अल्ट्रासाऊंड चित्र काढतो. प्रोबमध्ये एक सुई देखील असते. डॉक्टर  सुईला मार्गदर्शन करण्यासाठी अल्ट्रासाऊंड प्रतिमांचा वापर करतात. ऊतींचे नमुने काढण्यासाठी सुई मलाशयातून प्रोस्टेटमध्ये जाते. प्रोस्टेटच्या वेगवेगळ्या भागांमधून नमुने काढले जातात. पेरिनियम प्रोस्टेट बायोप्सी: पेरिनियम प्रोस्टेट बायोप्सी ही प्रोस्टेट ऊतींचा नमुना घेण्याची प्रक्रिया आहे. यामध्ये पेरिनियममधून आणि प्रोस्टेटमध्ये सुई टाकणे समाविष्ट असते. पेरिनियम म्हणजे अंडकोष आणि गुदद्वारामधील त्वचेचा भाग. या प्रकारची प्रोस्टेट बायोप्सी कमी सामान्य आहे.  प्रोस्टेट टिश्यूचे नमुने चाचणीसाठी प्रयोगशाळेत जातात. प्रयोगशाळेत चाचण्यांद्वारे नमुन्यांमध्ये कर्करोग आहे की नाही हे दिसून येते. प्रोस्टेट बायोप्सीमध्ये रक्तस्त्राव होण्याचा धोका असतो. इतर दुष्परिणामांमध्ये लघवीत रक्त आणि वीर्यातील रक्त यांचा समावेश होतो. कधीकधी प्रोस्टेट बायोप्सीमुळे लघवी करण्यास त्रास होतो किंवा संसर्ग होतो. तुमच्या प्रक्रियेवर दुष्परिणाम अवलंबून असू शकतात.  ट्रान्सरेक्टल अल्ट्रासाऊंड (TRUS) एक इमेजिंग चाचणी जी प्रोस्टेटच्या प्रतिमा तयार करण्यासाठी ध्वनी लहरींचा वापर करते. प्रोस्टेटच्या आकाराचे मूल्यांकन करण्यास, बायोप्सीचे मार्गदर्शन करण्यास आणि DRE किंवा वाढलेल्या PSA पातळी दरम्यान आढळलेल्या कोणत्याही असामान्यतांचे मूल्यांकन करण्यास मदत करते. प्रोस्टेट विकारांवरील उपचार (Prostate Treatment in Marathi) औषधोपचार आणि हार्मोन थेरपी वाढलेल्या प्रोस्टेटसाठी अनेक उपचार उपलब्ध आहेत. यामध्ये औषधे, शस्त्रक्रिया आणि लहान, कमी किंवा कोणतेही कट नसलेल्या प्रक्रियांचा समावेश आहे. शस्त्रक्रिया आणि लेझर ट्रीटमेंट वाढलेल्या प्रोस्टेटच्या सौम्य ते मध्यम लक्षणांसाठी औषध घेणे हा सर्वात सामान्य उपचार आहे. काही औषधे तुमच्या प्रोस्टेट आणि मूत्राशयाभोवतीच्या स्नायूंना आराम देण्यास मदत करतात ज्यामुळे लघवीचा प्रवाह सुधारण्यास मदत होते. अँटीबायोटिक्स संसर्ग निर्माण करणारे बॅक्टेरिया मारण्यास मदत करतात. प्रोस्टेट आजारापासून बचाव कसा करावा? (Prostate Health Tips in Marathi) तुमच्या प्रोस्टेटची काळजी घेतल्याने तुम्हाला दीर्घायुष्य आणि निरोगी राहण्यास मदत होईल आणि हे साध्य करण्यासाठी काही सोपे उपाय आहेत ते खालीलप्रमाणे:  संतुलित आहार आणि व्यायाम फळे, भाज्या आणि निरोगी प्रथिने तुमच्या प्रोस्टेट आरोग्यात मोठा फरक करू शकतात. शारीरिक हालचालींमुळे वयानुसार प्रोस्टेट वाढण्याची शक्यता कमी होण्यास मदत होते. तंबाखू आणि मद्य सेवन टाळा धूम्रपान आणि इतर तंबाखूजन्य पदार्थांमुळे प्रोस्टेट कर्करोगाचा धोका वाढू शकतो, म्हणून आताच ते सोडून द्या. नियमित तपासणी करा: वयाच्या ५० व्या वर्षापासून नियमित तपासणी केल्याने तुमच्या प्रोस्टेटमध्ये होणारे बदल ओळखण्यास मदत होऊ शकते. जर तुमचा कौटुंबिक इतिहास असेल तर तुम्हाला